Από τον Γιάννη Θ. Πατέλλη
Πολλές φορές ο Δεκέμβρης, ο τελευταίος μήνας του χρόνου, ο απολογιστικός, ο γιορταστικός, δεν δικαιολογεί τη φήμη του. Σημαδεύεται, σε παγκόσμια κλίμακα, από δυσάρεστα γεγονότα : Φυσικές καταστροφές, πολέμους, κοινωνικές αναταραχές. Η τωρινή μπόρα των αναστατώσεων, που προκάλεσε η παγκόσμια οικονομική κρίση, είναι τόσο σφοδρή ώστε καμιά προστατευτική ομπρέλα δεν στέκεται ικανή να προφυλάξει και τη δική μας Χώρα που παραδέρνει στη δύναμη της καταιγίδας. Σαν να μην έφτανε το θολό και εκρηκτικό μίγμα της παγκόσμιας οικονομικής κατάρρευσης ήρθαν και οι ταραχές και οι ακρότητες από τις οποίες δοκιμάζεται η Αθήνα και πολλές επαρχιακές πόλεις από την περασμένη εβδομάδα. Η δολοφονία ενός νέου παιδιού, από αστυνομικό, ήταν η επιφανειακή αιτία. Τα αίτια βαθύτερα, πολλαπλά και περίπου γνωστά.
Ας μην εθελοτυφλούμε. Η δημοκρατία, το πολίτευμα στο όνομα του οποίου ομνύουν οι περισσότεροι λαοί του κόσμου, στη χώρα που τη γέννησε, δοκιμάζει τις τελευταίες αντοχές της. Το βόλι του αστυνομικού δεν έπληξε μόνο την καρδιά του νεαρού Αλέξανδρου. Διαπέρασε και σφηνώθηκε βαθιά στο σώμα της δημοκρατίας, όχι τυχαία και από το πουθενά, αλλά στοχευμένα. Ήρκεσαν λίγα δευτερόλεπτα για να τιναχτεί στον αέρα η συντεταγμένη πολιτεία και να αποκαλύψει τη γύμνια και την ανικανότητά της. Έχουν υποσκάψει τα θεμέλια της, από καιρό, πολιτικά σκάνδαλα, διαφθορά, ιδιοτελής συνδικαλισμός, ατομισμός, αναξιοκρατία, σχεδόν καθολική παρανομία.
Χρόνια τώρα μεγαλώνουν τα παιδιά μας με πρότυπα την επιθετικότητα, την αρπαγή, τον παράνομο πλουτισμό, την απώλεια του μέτρου. Προσπαθούμε να τους προσφέρουμε καλό φροντιστήριο, ξένες γλώσσες, κινητό τρίτης γενιάς, αλλά εναποθέτουμε την «εκπαίδευση» τους στις κυρίες και τους κυρίους των τηλεοπτικών παραθύρων και των κουτσομπολίστικων μεσημεριανών εκπομπών της τηλεόρασης.
Χρόνια τώρα δεν τους μάθαμε ορισμένους στοιχειώδης κανόνες ηθικής, δεν τους γνωρίσαμε τις ραγδαίες παγκόσμιες κοινωνικοπολιτικές αλλαγές, την ενδεχόμενη ανάγκη αλλαγής πλεύσης. Τα κρατάμε σε μια ιδιόμορφη γυάλα, από την οποία μόλις βγούν, μοιάζουν με ψάρια έξω από το νερό. Δεν είναι πρόθεσή μου οι γενικεύσεις, που είναι και άδικες, αλλά το επιβάλλει η έμφαση.
Έρχονται Χριστούγεννα και στις τηλεοράσεις κυριαρχούν εικόνες, από το Κέντρο της Αθήνας και των μεγάλων πόλεων, καταστροφής. Αντί φωτισμένους δρόμους και λαμπροστόλιστα καταστήματα αντικρίζουμε κουκουλοφόρους, μολότοφ, πυρπολήσεις κτιρίων, ματ, δακρυγόνα και οδοφράγματα. Αυτές τις δύσκολες μέρες, μέσα από βαρύγδουπες αναλύσεις των αστέρων των τηλεοπτικών παραθύρων, μέσα από τις στήλες των σοβαροφανών πολιτικών αναλυτών των εφημερίδων σχετικές με τα δραματικά γεγονότα των ημερών που βιώνουμε, αναζητώ μια διέξοδο. Μια φωτεινή ρωγμή που θα με έμπαζε, με ψευδαίσθηση έστω, στο κλίμα των Αγίων Ημερών που έρχονται.
Την ανακαλύπτω σε μια εσωτερική σελίδα της κυριακάτικης «Καθημερινής». Αναγγέλλεται η λειτουργία μιας έκθεσης με κείμενα και έργα εμπνευσμένα από τον Παπαδιαμάντη.
Αν λέγεται και γράφεται πως για να βιώσεις το πνεύμα των Αγίων Ημερών που έρχονται πρέπει να καταφύγεις στον Σκιαθίτη διηγηματογράφο, από που να αρχίσει κανείς και που να τελειώσει όταν αναφέρεται στον «άγιο των ελληνικών γραμμάτων».
Κάπου διαβάζω στο άρθρο: «Όταν πήγε να τελειώσει το Γυμνάσιο στη Χαλκίδα, οι δικοί του κάπου-κάπου, του έστελναν ένα καλαθάκι από τη Σκιάθο με ξεραμένα χταπόδια και ξερά σύκα. Ο πατέρας του έχωνε μέσα στο καλαθάκι, σε μια γωνιά, ένα φακελάκι με λίγα χρήματα και την υποσημείωση ‘’ μετ’ εξοικονομήσεως’’». Με συγκίνησε ιδιαίτερα αυτό το «μετ’ εξοικονομήσεως».
Παρακολουθώ, στις ειδήσεις, το κοντράστ των προσώπων των Αμερικανών που στέκονται ώρες μέσα στη χιονοθύελλα για να πουλήσουν, όσο-όσο, τα αυτοκίνητά τους ώστε να μπορέσουν να κάνουν Χριστούγεννα. Βλέπω, στο κέντρο της Αθήνας, καμένες βιτρίνες καταστημάτων να έχουν κρεμάσει δύο-τρία ρούχα με καρφιτσωμένες τιμές από xαρτόνι.
Ίσως στην, υποτιθέμενη, γιορταστική ατμόσφαιρά των ημερών που διανύουμε να ταιριάζει η λεζάντα «μετ’ εξοικονομήσεως». Ακόμα και οι καθιερωμένες γιορταστικές ευχές «μετ’ εξοικονομήσεως» βγαίνουν από τα χείλη των ανθρώπων……
Κάλυμνος, Χριστούγεννα 2008.
